Informacje ♦ Wiedza

Certyfikacja produkcji ekologicznej

Zgodnie z ustawą o systemie oceny zgodności certyfikacja to „działanie jednostki certyfikującej, wykazujące, że należycie zidentyfikowany wyrób lub proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami”.

 

 A więc w produkcji ekologicznej – chociaż kluczową rolę ma producent, który uprawia, hoduje, wytwarza lub sprzedaje jakiś produkt – to nie mniej ważnym elementem jest jednostka certyfikująca, która potwierdza, że ten produkt jest zgodny z wymaganiami określonymi w prawie Unii Europejskiej.

 

Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 określa podstawy wymagań w produkcji ekologicznej i system kontroli, a rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 określa szczegółowe wymagania dotyczące produkcji, kontroli i znakowania. Rozporządzenia te bezpośrednio obowiązują we wszystkich krajach członkowskich UE.

 

Każdy, kto wprowadza do obrotu produkty ekologiczne i tak je znakuje i reklamuje, podlega systemowi kontroli i certyfikacji.  

 

Jest więc zobowiązany zgłosić swoją działalność do wybranej jednostki certyfikującej (w Polsce jest 12 jednostek certyfikujących), przedstawić wymagane dokumenty, przejść z wynikiem pozytywnym proces kontroli i otrzymać certyfikat, oczywiście, jeśli spełnia wymagania unijnych i polskich przepisów w tym zakresie.

 

Tego obowiązku mogą uniknąć jedynie sklepy detaliczne sprzedające produkty zapakowane i oznakowane bezpośrednio konsumentom lub użytkownikom końcowym. Jednak sprzedaż przez internet nie jest uznawana za sprzedaż bezpośrednią i te sklepy muszą mieć certyfikat, podobnie jak sklepy sieciowe i supermarkety, które mają centra logistyczne.

 

 

Jeśli ktoś uważa, że można sobie „kupić” lub „załatwić” certyfikat, bardzo się myli. Każdy rolnik, producent i handlowiec, który jest w systemie certyfikacji dobrze wie, ile dokumentów trzeba przygotować zanim odbędzie się pierwsza kontrola: „Zgłoszenie podjęcia działalności w rolnictwie ekologicznym”, opis gospodarstwa lub przedsiębiorstwa, plan produkcji dla wszystkich działek rolnych w gospodarstwie, wniosek o certyfikację, receptury dla produktów przetworzonych. Są one przedmiotem kontroli, podobnie jak dowody zakupu, certyfikaty dostawców i wzory etykiet. Po rozpoczęciu produkcji trzeba prowadzić rejestry: działań agrotechnicznych, przetworzonych ilości, zakupu, sprzedaży, czyszczenia urządzeń i magazynów, ewidencję działań transportowych…. Jest to konieczne, by zapewnić jednostce certyfikującej, że producent stale spełnia wymagania przepisów  w produkcji ekologicznej. Jeśli po kontroli dokumentów oraz warunków produkcji ekologicznej w rzeczywistości: na polu, w budynkach gospodarskich, przetwórni, firmy handlowej jednostka certyfikująca uzna, że wymagania są spełnione, może podjąć decyzję o wydaniu certyfikatu na produkty. W przypadku niewielkich niezgodności wskazywane są sankcje np. konieczna jest poprawa dokumentacji, ale w przypadku poważnych naruszeń jednostka odmawia wydania certyfikatu. Producenci są kontrolowani co najmniej raz w roku, co najmniej 10% producentów ma kontrole powtórne, z reguły niezapowiedziane, a jednostka certyfikująca może pobrać próbki produktów w liczbie odpowiadającej co najmniej 5% liczby producentów. Próbki badane są w akredytowanych laboratoriach urzędowych, a pozytywny wynik tj. zanieczyszczenie produktów pestycydami lub pasz przez GMO może spowodować cofnięcie certyfikatu.  

 

 

Cały ten skomplikowany proces, na który składa się dokumentacja, fizyczna kontrola i badanie próbek jest po to, by zapewnić konsumentom, że kupując produkty ekologiczne mogli być pewni, że zostały one wyprodukowane zgodnie z przepisami unijnymi, bez użycia środków chemicznej ochrony roślin i GMO, przy zachowaniu wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt i z troską o środowisko i zdrowie konsumentów.

 

1. „Art. 5 Ilekroć w ustawie jest mowa o: 8) certyfikacji – należy przez to rozumieć działanie jednostki certyfikującej, wykazujące, że należycie zidentyfikowany wyrób lub proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami;”Dz. U.2017.0.1226 t.j. – Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, 8).

2. ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 834/2007  z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91

3. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 889/2008 z dnia 5 września 2008 r.  ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli

4. httpss://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2008:013:FULL&from=PL